Để làm rõ thêm những thành quả của quá trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững; tôi xin trình bày một số nội dung về thực hiện xây dựng vùng sản xuất hàng hóa tập trung, gắn với chế biến, liên kết thành chuỗi sản xuất - cung ứng như sau:

 

Đức Chính là xã thuần nông nằm ở phía Đông Bắc huyện Cẩm Giàng; có diện tích tự nhiên 720 ha, trong đó có 340 ha đất sản xuất nông nghiệp; dân số trên 7.800 người phân bố ở 7 thôn. Với lợi thế nằm ven sông Thái Bình xã có trên 200 ha đồng bãi ngoài đê nên rất thuận lợi cho phát triển sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là sản xuất cây rau màu có giá trị kinh tế cao.

Thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, đặc biệt, sau khi thực hiện Đề án “Tái cơ cấu ngành Nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững” của Chính phủ và Kế hoạch hành động của UBND tỉnh, của UBND huyện Cẩm Giàng. Đảng bộ, chính quyền xã Đức Chính nhận thức rõ liên kết, hợp tác sản xuất, chế biến, tiêu thụ nông sản là xu thế phát triển tất yếu trong sản xuất nông nghiệp, giúp nâng cao lợi ích của các tác nhân tham gia chuỗi giá trị, đặc biệt là đối với nông dân; góp phần tăng quy mô sản xuất hàng hóa, thúc đẩy áp dụng các quy trình sản xuất hiện đại và nâng cao năng lực quản lý, điều hành, tổ chức sản xuất theo hợp đồng, tránh tình trạng "được mùa, mất giá". Do vậy, xã đã tập trung rà soát, đánh giá, phân tích những tiềm năng, thế mạnh của địa phương, xác định những khó khăn, hạn chế,... để xây dựng và tổ chức thực hiện quy vùng sản xuất hàng hóa nông nghiệp tập trung gắn với chế biến, liên kết chuỗi sản xuất - cung ứng theo hướng phát triển toàn diện.

 

Từ năm 2015 đến năm 2020 xã quy hoạch được 07 vùng sản xuất chuyên canh rau màu có quy mô sản xuất từ 5ha trở lên/ 01 vùng, vùng lớn nhất đạt 140 ha/01 vùng. Toàn xã gieo trồng 320 ha cà rốt ở vụ đông, 130 ha dưa hấu, 100 ha rau gia vị và rau ăn lá các loại ở vụ Xuân và vụ Hè thu. Đặc biệt, đã thực hiện gieo trồng 50 ha cà rốt sản xuất theo quy trình Vietgap và 30 ha sản xuất rau màu theo quy trình sản phẩm an toàn của Nhật Bản có liên kết chuỗi từ sản xuất đến chế biến và tiêu thụ nông sản cho nông dân. Đến nay, sản phẩm cà rốt Đức Chính đã được xuất khẩu đi thị trường của 10 nước trên thế giới trong đó có cả những thị trường khó tính như Hàn Quốc, Nhật Bản...tạo được uy tín đối với người tiêu dùng trong nước và nước ngoài.

 

Năm 2020, giá trị sản xuất nông nghiệp của xã đạt bình quân 250 triệu đồng/ha/năm, trong đó những diện tích sản xuất quy vùng tập trung gắn với chế biến, liên kết thành chuỗi sản xuất cung ứng cho giá trị sản xuất cao gấp hơn 2 lần giá trị sản xuất bình quân toàn xã, điển hình như: mô hình trồng cà rốt theo quy trình Vietgap, mô hình sản xuất rau an toàn theo quy trình của Nhật Bản đạt giá trị trên 500 triệu đồng/ha/năm. Điểm nổi bật trong sản xuất nông nghiệp tại Đức Chính là nông dân đã biết ứng dụng công nghệ sạch vào sản xuất hàng hoá và chuyển từ trồng lúa kém hiệu quả sang mô hình trồng rau màu cho giá trị kinh tế cao, chỉ tính riêng từ năm 2015 - 2020 toàn xã đã chuyển đổi được gần 100 ha đất chuyên trồng lúa sang sản xuất chuyên canh rau màu. Có thể khẳng định, sản xuất vùng hàng hóa tập trung, gắn với chế biến, liên kết thành chuỗi sản xuất - cung ứng là hướng chuyển đổi cơ cấu cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế cao, thúc đẩy sự phát triển kinh tế nông thôn theo hướng sản xuất hàng hóa, đồng thời giúp nông dân bảo vệ sức khỏe thông qua việc giảm lượng thuốc bảo vệ thực vật, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm tiến tới nền sản xuất nông nghiệp theo hướng hiện đại.

 

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, trong quá trình xây dựng vùng sản xuất hàng hóa nông nghiệp tập trung, gắn với chế biến, liên kết thành chuỗi sản xuất cung ứng của xã Đức Chính vẫn còn một số khó khăn, hạn chế sau đây:

 

- Diện tích canh tác manh mún, nhỏ lẻ; sự biến đổi khí hậu ngày càng rõ nét, các hiện tượng thời tiết cực đoan, thiên tai xảy ra với tần suất nhiều hơn và cường độ mạnh hơn; nguy cơ xuất hiện các loại dịch bệnh mới khó kiểm soát.

- Nông sản của Hải Dương nói chung và của Đức Chính nói riêng phải đối mặt với những thách thức về năng lực cạnh tranh khi gia nhập thị trường thế giới và thực thi hiệp định thương mại quốc tế WTO, cộng đồng kinh tế ASEAN, Hiệp định kinh tế xuyên Thái Bình Dương TPP và Hiệp định EVFTA...

- Dịch vụ phục vụ sản xuất chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển của nền nông nghiệp hiện đại; tỷ lệ nông sản qua chế biến còn thấp chủ yếu vẫn chỉ qua sơ chế đóng gói xuất khẩu dưới dạng tươi sống, số ít được chế biến thành sản phẩm sấy khô phục vụ thị trường trong nước.

- Công tác quản lý nhà nước về chất lượng vật tư nông nghiệp, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm còn hạn chế và khó khăn; chất lượng dịch vụ công chưa theo kịp yêu cầu; một số chủ trương, chính sách trong nông nghiệp triển khai chậm, giải pháp chưa sát với thực tế, tính khả thi không cao.

- Các hình thức sản xuất phát triển chưa tương xứng với năng lực sản xuất, các mô hình liên kết mới hình thành ở giai đoạn đầu, sự gắn kết chưa thực sự chặt chẽ, kinh tế tập thể đã có bước phát triển nhưng chưa theo kịp tiến độ phát triển của lực lượng sản xuất; kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất tuy đã được đầu tư nhưng vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu sản xuất ngày càng phát triển.

- Công tác xúc tiến thương mại, quảng bá thương hiệu tại các thị trường nước ngoài chưa hiệu quả nên nông sản của Đức Chính vẫn chưa được nhiều thị trường nước ngoài biết đến.

Xã Đức Chính nhận thức sâu sắc rằng, trong 5 năm tới là thời kỳ Việt Nam thực hiện đầy đủ các cam kết trong cộng đồng ASEAN, WTO và các hiệp định kinh tế TPP, EVFTA,... hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng hơn giai đoạn trước, cần phải tận dụng thời cơ để nỗ lực vượt qua thách thức trong quá trình hội nhập. Trong bối cảnh đó, tiếp tục đẩy mạnh tái cơ cấu nền kinh tế nói chung và tái cơ cấu nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới là nhiệm vụ và giải pháp hết sức quan trọng và cần thiết với một số định hướng cơ bản như sau:

 

1. Rà soát, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch sản xuất nông nghiệp của xã, tổ chức lại sản xuất, tập trung phát triển các cây trồng có lợi thế cạnh tranh của địa phương để hình thành những vùng sản xuất hàng hóa lớn, quy hoạch khu xây dựng nhà máy chế biến nông sản để hình thành chuỗi sản xuất - cung ứng đạt chất lượng và tiêu chuẩn đủ sức cạnh tranh trên thị trường.

 

2. Gắn kết thực hiện Chương trình nông nghiệp công nghệ cao với Chương trình xây dựng nông thôn mới, Chương trình giảm nghèo bền vững hợp lý nhằm phát triển toàn diện nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Nâng cao vị thế và phát huy vai trò chủ thể của người nông dân; đạt mục tiêu nâng mức thu nhập của nông dân, nhất là nông dân sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

 

3. Tập trung phát triển nông nghiệp công nghệ cao theo quy hoạch; thu hút các nguồn lực để đầu tư phát triển sản xuất, xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn; đồng thời chủ động lựa chọn và áp dụng các công nghệ tiên tiến theo phương thức đi tắt, đón đầu, đặc biệt là công nghệ giống, công nghệ tự động hóa, công nghệ sau thu hoạch,...

 

4. Tiếp tục thực hiện có hiệu quả công tác đào tạo, bồi dưỡng kỹ thuật, tay nghề cho nông dân; nâng cao hiệu quả hoạt động của hợp tác xã kiểu mới, liên kết sản xuất giữa nông dân - hợp tác xã - doanh nghiệp, hình thành chuỗi sản xuất - tiêu thụ nông sản an toàn với sự tham gia của các doanh nghiệp và người nông dân là chủ thể trực tiếp thực hiện.

 

5. Làm tốt công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực nông nghiệp nhất là quản lý chất lượng vật tư nông nghiệp, quản lý chất lượng nông sản, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, đẩy mạnh việc áp dụng các quy chuẩn trong sản xuất như VietGAP, GlobalGAP,...nhằm nâng cao chất lượng nông sản đạt tiêu chuẩn, chất lượng là cơ sở để phát triển thị trường xuất khẩu.

 

Để thực hiện có hiệu quả những định hướng, giải pháp nêu trên, xã Đức Chính xin kiến nghị với tỉnh một số nội dung sau:

 

1. Tiếp tục có những cơ chế, chính sách để đẩy mạnh phát triển sản xuất nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới; tạo điều kiện thuận lợi để các nhà khoa học, doanh nghiệp hợp tác, gắn bó hơn nữa với nông dân.

 

2. Có quy hoạch tổng thể vùng nguyên liệu về mỗi loại hàng nông sản phải phù hợp với điều kiện đất đai, thổ nhưỡng, khí hậu..., chỉ rõ loại cây trồng số lượng, quy mô diện tích... ở từng khu vực cụ thể. Công khai các thông tin này đến cơ quan chức năng của từng huyện, xã và nông dân. Thường xuyên thông tin về quy mô sản xuất từng loại cây trồng để nông dân tự xem xét nhu cầu thị trường, nhu cầu của các cơ sở chế biến và năng lực sản xuất của mình để ra quyết định, giúp nông dân hạn chế sản xuất dư thừa, theo phong trào.

 

3. Quan tâm tập trung đầu tư phát triển vùng nguyên liệu theo đúng quy hoạch đã được phê duyệt; tăng cường tập huấn, hướng dẫn quy trình kỹ thuật cho nhân dân để nâng cao hiệu quả sản xuất; cùng chính quyền địa phương đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng vùng nguyên liệu cho nhà máy chế biến để phục vụ lâu dài cho sản xuất và phát triển kinh tế.

 

4. Hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi về tín dụng, thủ tục và ưu đãi thuế trong việc nhập khẩu các giống cây trồng và vật tư, trang thiết bị kỹ thuật hiện đại, đồng bộ mà trong nước chưa sản xuất được để các doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư phát triển sản xuất.

 

5. Có cơ chế và chiến lược hỗ trợ ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các địa phương xây dựng và phát triển thương hiệu nông sản tại thị trường trong nước và quốc tế; đồng thời có chính sách bảo vệ hàng nông sản của tỉnh trước sự cạnh tranh của một số nông sản nước ngoài.

 

Với niềm tin tưởng sâu sắc vào thành công của Đại hội; xã Đức Chính, huyện Cẩm Giàng sẽ nỗ lực phấn đấu, khắc phục khó khăn, đồng hành cùng ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh nhà, cộng đồng doanh nghiệp và nông dân trong toàn tỉnh thực hiện có hiệu quả nội dung phát triển nông nghiệp, nông thôn theo hướng nâng cao giá trị gia tăng, phát triển bền vững và xây dựng nông thôn mới, góp phần thực hiện thành công Nghị quyết của Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII